Akademik Personel Doçentlik Sınav Yönetmeliği Değişti

      

Akademik Personel Doçentlik Sınav Yönetmeliği Değişti

      Akademik personel unvanlarından olan doçentlik için kullanılan doçent olmak için uygulanan doçentlik kriterlerinden olan sınav yönetmeliğinde değişiklik yapıldı. Peki yapılan değişiklik ile doçent olmak isteyen akademisyenleri neler bekliyor ve yapmaları gereken iş ve işlemler hakkında ne gibi değişiklikler yapıldı ilgili yönetmelikteki değişiklikler ile eski halinin karşılaştırılmış halini ele alıp değerlendirmesini yapacağız.

MADDE 1 –7/2/2015 tarihli ve 29260 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Doçentlik Sınav Yönetmeliğinin 1 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Eski Hali: 

(2) Bu Yönetmelik, doçentlik sınav alanlarının belirlenmesine, doçentlik başvurusunda bulunabilmenin şartlarına, başvurunun zamanına ve usulüne, doçentlik sınav jürilerinin oluşturulmasına, sınavların yapılmasına, intihal ve disipline aykırılık iddiaları dolayısıyla izlenecek yola, doçentlik sınavı ile ilgili komisyonların teşkiline ve görevlerine ilişkin hükümleri kapsar.

Yeni Hali: 

(2) Bu Yönetmelik, doçentlik sınav alanlarının belirlenmesi, doçentlik başvurusu yapabilme şartları, başvuru zamanı ve usulü, doçentlik sınav jürilerinin oluşturulması, sınavların yapılması, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen intihal, diğer bilimsel araştırma ve yayın etiği ve disipline aykırılık iddiaları dolayısıyla izlenecek yollarla komisyonların teşkiline ve görevlerine ilişkin hükümleri kapsar.”

Değerlendirme:

Yükseköğretim Kurulu tarafından cümlesi eklenmiştir. Yükseköğretim Kurulunun Doçentlik sınavındaki etkinliğine vurgu yapılmak istenmiştir.

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Eski Hali:

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 24 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Yeni Hali:

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 11 inci ve 24 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.”

Değerlendirme:

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 11.nci maddesine dayanılarak cümlesi eklenmiştir. 2547 Say.Kan. 11.Md. baktığımızda ise ÜAK (Üniversiteler arası Kurul) hakkındaki madde olduğu görülmektedir. 24.Md ise Doçentlik sınav hakkında maddedir.

MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Eski Hali: Doçentlik sınavı alanları 

MADDE 3 – (1) Doçentlik sınavı, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ve Yükseköğretim Genel Kurulu tarafından onaylanan alanlarda açılır. Bu alanlar, her yıl Ocak ayında güncellenmiş olarak Yükseköğretim Kurulunun internet sitesinde yayımlanır.

Yeni Hali: Doçentlik sınavı alanları  

MADDE 3 – (1) Doçentlik sınavı, Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından onaylanan bilim/sanat alanları ve doçentlikle ilgili kriterler çerçevesinde yapılır. Bilim/sanat alanlarındaki güncellemeler izleyen dönemde, doçentlik kriterlerindeki güncellemeler ise kabul edildikleri tarihten sonraki ikinci doçentlik başvuru döneminde uygulanır.”

Değerlendirme:

Doçentlik ile ilgili kriterler çerçevesinde yapılır ibaresi eklenmiştir. eskiden ilgili alanlar her yılın ocak ayında güncellenerek gerçerlilik kazanır iken yeni durumda bu güncellemeler kabul edildikten sonraki doçentlik sınavında geçerlilik kazanır ve uygulanır ibaresi eklenmiştir.

MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası, ikinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Eski Hali: Başvuru zamanı ve şartları 

MADDE 4 – (1) Doçentlik başvurusu, Nisan veya Ekim ayları içinde, Üniversiteler arası Kurulun belirleyeceği bir tarihe kadar yapılır. Üniversitelerarası Kurulca bir tarih belirlenmemesi halinde, başvurular, Nisan veya Ekim ayının onbeşinci günü başlayıp, en geç ilgili ayın son çalışma günü mesai saati bitimine kadar devam eder.

b) Merkezi yabancı dil sınavında başarılı olunması, 

c) Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanı iktisap edildikten sonra, doçentlik başvurusunda bulunulacak olan anabilim dalında özgün bilimsel yayın ve çalışmaların yapılmış olması, 

(3) Doçentlik unvanının iktisabı için aranan özgün bilimsel çalışmalara ilişkin asgari ölçütler, Üniversitelerarası Kurul tarafından, her bir alan göz önünde bulundurulmak suretiyle belirlenir ve her yıl Ocak ayında güncellenmiş olarak Yükseköğretim Kurulunun internet sitesinde yayımlanır. Bu ölçütler, en erken yayımı tarihini izleyen ikinci dönemde yapılacak olan doçentlik başvurularında dikkate alınır. 

Yeni Hali: Başvuru zamanı ve şartları 

“(1) Üniversitelerarası Kurul başka bir tarih belirlemedikçe doçentlik başvurusu, yılda iki kez olmak üzere Nisan ve Ekim aylarının on beşinci günü başlayıp, en geç ilgili ayın son çalışma günü mesai saati bitimine kadar devam eder.”

“b) Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezi bir yabancı dil sınavından en az altmış beş puan veya uluslararası geçerliliği Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından buna denk bir puan alınmış olması; doçentlik bilim alanı belli bir yabancı dille ilgili olanların ise bu sınavı başka bir yabancı dilde sağlaması,

c) Doçentlik başvurusunda bulunulacak bilim/sanat alanında öngörülen asgari kriterlere uygun özgün bilimsel yayın ve diğer çalışmaların yapılmış olması,”

“(3) Doçentlik başvuruları, eserlerle birlikte elektronik ortamda Üniversitelerarası Kurula yapılır. Doçentlik başvuru şartlarının sağlanıp sağlanmadığı, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından ilgili bilim/sanat alanlarından görevlendirilen en az iki profesör tarafından yapılan inceleme ile belirlenir. Ancak sınavın herhangi bir aşamasında, adayın doçentlik başvuru şartlarını sağlamadığına ilişkin ileri sürülebilecek iddialar, Doçentlik Sınav Komisyonunca incelenir. Doçentlik Sınav Komisyonu tarafından başvuru şartlarını sağlamadığına karar verilen adayın doçentlik başvurusu iptal olunur.”

Değerlendirme:

(1) Doçentlik başvurusunun ÜAK tarafından belirleneceği bir tarihe kadar yapılır ibaresi kaldırılmış. bununla doçentlik başvuru süreci daha net ve belirginleştirilmiştir.

(b) Merkezi yabancı dil sınavından başarı olma  ibaresi merkezi yabancı dil sınavından en az 65 puan ve Uluslar arası geçerliliği olan ÖSYM tarafında kabul edilen denkliği esas alınacak, ayrıca Doçentlik bilim alanındaki yabancı dil ile ilgili ise başka yabancı dilin geçerli olacağı eklenmiştir.

(c) Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanı iktisap edildikten sonra ibaresi kaldırılmış doçentlik için başvuruda bulunmak için asgari kriterlere  uygun çalışma yapma zorunluluğu istenmektedir.

(3) '' en erken yayımı tarihini izleyen ikinci dönemde yapılacak olan doçentlik başvurularında dikkate alınır '' ibaresi yerine '' Ancak sınavın herhangi bir aşamasında '' ile doçentlik sınav başvurusu evresinde sürekli bir kontrole tabi olacağı anlaşılmaktadır. ayrıca incelemede görevli unvanlar ve kaç kişiden oluşacağı da belirlenmiştir. 

MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci ve dördüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Eski Hali: Sınav jürisinin oluşturulması

 (1) Üniversitelerarası Kurul, Doçentlik Sınav Komisyonunun önerisi üzerine, doçentlik başvurusunda bulunan adaylardan her biri için beş kişilik bir jüri ve bu jüri için iki yedek üye belirler. Jüri için asıl ve yedek üyeler, adayın başvurduğu alan göz önünde bulundurularak belirlenir. Adayın başvurduğu alanda yeterli öğretim üyesinin bulunmaması halinde, istisnai olarak, jüri üç asıl ve iki yedek olmak üzere beş üye ile teşkil edilebilir.

Yeni Hali: Sınav jürisinin oluşturulması

(1) Başvurunun eksiksiz olduğu ve gerekli şekil şartlarını taşıdığı tespit edilen adayların her biri için, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenecek objektif ve denetlenebilir yönteme göre Doçentlik Sınav Komisyonunca, başvurulan bilim/sanat alanı göz önünde bulundurularak beş asıl ve iki yedek üyeden müteşekkil bir jüri oluşturulur. Adayın başvurduğu bilim/sanat alanında yeterli öğretim üyesi yoksa jüri, üç asıl ve iki yedek üye ile oluşturulabilir.”

“(4) Doçentlik sınav jürisinde görev alabilmek için öğretim üyesinin Devlet veya vakıf yükseköğretim kurumlarında 2547 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi hükümlerine göre profesör olarak atanmış ve yetmiş beş yaşını doldurmamış olması şarttır.”

Değerlendirme: 

Eski durumda jüri doçentlik sınav komisyonunun önerisi üzerine oluşturuyorken yeni durumda ÜAK tarafından jüri oluşturulacak. Ayrıca ek olarak 4. fıkra eklenmiştir. bu fıkra ile 2547 Sayılı Kanunun 26.Md göre jüri üyesi seçilecek üyelere yeni bir kriter eklenmiştir. bu kritere göre jüri üyesi olarak atanacak akademisyenler profesör ve yetmişbeş (75) yaşını doldurmamış olma şartı eklenmiştir.

MADDE 6 – Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin ikinci, altıncı, onuncu fıkraları, on sekizinci fıkrasının birinci cümlesi ve yirminci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Eski Hali:

(2) Doçentlik sınav jürisini oluşturan asıl ve yedek üyeler, adayın akademik çalışmalarının her birini değerlendirerek hazırladıkları ayrıntılı ve gerekçeli kişisel raporlarını iki nüsha olarak mensubu bulundukları üniversite rektörlüğü aracılığı ile Üniversitelerarası Kurula gönderirler. Bu raporlar, başvuru dosyalarının jüri üyesine teslim edildiği tarih sırasına göre ve dosya sayısı itibarıyla azami birer aylık sürelerde hazırlanarak sırasıyla Üniversitelerarası Kurula gönderilir.

(6) Değerlendirmeye esas alınan jüri raporlarının birer nüshası, eser incelemesi sonucuna ilişkin bildirim yazısı ile birlikte adaya gönderilir.

(10) Jüri, sözlü sınav için üye tam sayısı ile toplanır. Adaylar belirtilen gün, saat ve yerde sözlü sınava alınırlar. Sınavda jüri üyelerinden biri, başkan olarak görev yapar.

(20) Eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen sözlü sınavlarda üç defa başarısız olan veya başarısız sayılan aday sözlü sınav için yeniden başvurduğunda, bu sınavı yapmak üzere yeni bir jüri oluşturulur. Yeni jüri oluşturulmasında mevcut jürinin salt çoğunluğu sağlayacak sayıda üyesinin değiştirilmesi şarttır.

Yeni Hali: 

“(2) Doçentlik sınav jürisini oluşturan asıl ve yedek üyeler, adayın akademik çalışmalarının her birini değerlendirerek, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen formata uygun olarak hazırladıkları ayrıntılı ve gerekçeli kişisel raporlarını Üniversitelerarası Kurula elektronik ortamda gönderirler. Bu raporlar, dosya sayısı itibarıyla azami birer aylık sürelerde hazırlanarak gönderilir. Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı bu raporların bir örneğini adayın dosyasında muhafaza eder.”

“(6) Değerlendirmeye esas alınan jüri raporları tamamlandığında, raporların birer örneği, eser incelemesi sonucuna ilişkin bildirim yazısıyla birlikte adaya gönderilir. Beş üyeden oluşan jürilerde en az üç üyenin, üç üyeden oluşan jürilerde ise en az iki üyenin, eser ve diğer faaliyetlerden adayı başarılı bulması halinde aday, sınavın bu aşamasından başarılı sayılır ve sözlü sınava çağrılır. Başarısız bulunan aday, jüri tarafından eksik bulunan eser ve faaliyetleri tamamlamak kaydıyla en erken izleyen ikinci dönemde yeniden başvurabilir.”

“(10) Jüri, sözlü sınav için üye tam sayısı ile toplanır. Adaylar belirtilen yer, tarih ve saatte sözlü sınava alınırlar. Sınavda jüri üyelerinden profesörlük süresine göre en kıdemli olanı, istememesi halinde ise jürinin kendi aralarından seçecekleri bir üye başkan olarak görev yapar.”

“Sözlü sınavda başarısız olan veya sözlü sınav hakkını kaybeden aday, bu maddenin yirminci fıkrasında belirlenen sürelerde yeniden başvuruda bulunması halinde tekrar sözlü sınava alınır.”

“(20) Eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen sözlü sınavda başarısız olan veya başarısız sayılan aday, sözlü sınava en erken iki dönem; ikinci kez başarısız bulunan aday ise en erken dört dönem sonra yeniden başvurabilir. Sözlü sınavdan üçüncü kez başarısız bulunan aday için salt çoğunluğu sağlayacak sayıda üyenin değiştirilmesi şartıyla yeni bir jüri oluşturulur ve takip eden sözlü sınavlarda da aynı süreç izlenir.”

Değerlendirme:

Komisyonun hazırladığı doçentlik dosyası ÜAK a artık dijital ortamda gönderilecek.

Doçentlik için yapılan çalışma başarılı bulunursa aday sözlü sınava çağırılır.

Sözlü sınav jürisinde başkan seçimi kritere bağlanmıştır. Üyelerden en kıdemli profesör başkan olarak görev yapar.

Sözlü sınavda başarız olan aday 20 fıkrada belirtilen sürelerde yeniden başvuru yapabilir ve tekrar sözlü sınava alınır.

“(20) Eser incelemesinde başarılı olmasına rağmen sözlü sınavda başarısız olan veya başarısız sayılan aday, sözlü sınava en erken iki dönem; ikinci kez başarısız bulunan aday ise en erken dört dönem sonra yeniden başvurabilir. Sözlü sınavdan üçüncü kez başarısız bulunan aday için salt çoğunluğu sağlayacak sayıda üyenin değiştirilmesi şartıyla yeni bir jüri oluşturulur ve takip eden sözlü sınavlarda da aynı süreç izlenir.”

MADDE 7 – (1) Üniversitelerarası Kurul, bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık ile disiplin cezaları bakımından doçentlik sınavına başvuran adayların durumlarını, Yükseköğretim Kurulu veri tabanından kontrol eder.

Eski Hali:

(2) Üniversitelerarası Kurul, intihal iddiası hakkında gerekli işlemlerin yapılması için durumu belgeleri ile birlikte Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına gönderir ve ayrıca diğer jüri üyeleri derhal durumdan haberdar edilerek, iddia sonuçlandırılıncaya kadar rapor hazırlamamaları sağlanır.

(3) İntihal iddiası ile ilgili olarak yükseköğretim disiplin mevzuatına göre işlem yapılır. 

 (4) İntihal iddiasının doğru olmadığının tespiti halinde, doçentlik süreci kaldığı yerden devam eder.

(5) İntihal iddiasının doğru olduğunun tespiti halinde, aday yaptığı doçentlik başvurusunda başarısız sayılır. Adayın idarî, cezaî ve hukukî sorumluluğuna ilişkin hükümler saklıdır.

(6) Eser incelemesi yapan jüri üyeleri, başvuru dosyasında yer alan herhangi bir eserde intihal dışında yayın ve araştırma etiğine aykırılığın varlığını tespit ederse, durumu bir raporla Üniversitelerarası Kurula bildirir. Bu iddia ile ilgili olarak bir karar verilinceye kadar, Üniversitelerarası Kurul doçentlik başvurusu ile ilgili herhangi bir işlem yapmaz. Bu durumda aday hakkında yükseköğretim disiplin mevzuatı hükümlerine göre derhal soruşturma yapılır. İddianın asılsız çıkması halinde, doçentlik süreci kaldığı yerden devam eder ve ilgili jüri üyesi hakkında şartların varlığı halinde idarî ve adli soruşturma yapılır. İddianın doğru olduğunun tespiti halinde, aday yaptığı doçentlik başvurusunda başarısız sayılır.

(7) Doçentlik sınavı için başvuru dosyasının içeriğinde adayla ilgili olarak disiplin suçu oluşturan başka bir durumun varlığı nedeniyle soruşturma başlatılmış olması halinde, durum Üniversitelerarası Kurula bildirilir. Bu soruşturma sonuçlanıncaya kadar, Üniversitelerarası Kurul doçentlik başvurusu ile ilgili herhangi bir işlem yapmaz.

Yeni Hali: 

(2) Eser incelemesi yapan jüri üyeleri, başvuru dosyasında yer alan herhangi bir eserde bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık tespit ederse, bu durumu hazırlayacağı gerekçeli bir raporla ve iddiaya konu olan eserlerle birlikte Üniversitelerarası Kurula bildirir.

(3) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık iddiası hakkında gerekli işlemler, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yapılır. Üniversitelerarası Kurul, bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık iddiası hakkında gerekli işlemlerin yapılması için durumu belgeleriyle birlikte ilgili bilimsel araştırma ve yayın etiği komisyonuna gönderir ve bir karar verilinceye kadar doçentlik başvurusuyla ilgili herhangi bir işlem yapmaz.

(4) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık iddialarını incelemek ve sonuçlandırmak amacıyla Üniversitelerarası Kurul bünyesinde Fen ve Mühendislik Bilimleri, Sağlık ve Spor Bilimleri, Sosyal ve Beşeri Bilimler ile Güzel Sanatlar alanlarından olmak üzere üç adet Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komisyonu kurulur. Bu komisyonların kuruluşu, çalışma usul ve esasları Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenir.

(5) İlgili bilimsel araştırma ve yayın etiği komisyonu tarafından incelenen bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık iddiasının doğru olmadığının tespiti halinde, doçentlik değerlendirme süreci kaldığı yerden devam eder.

(6) Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık iddiası hakkında yapılacak inceleme neticesinde etik ihlalde bulunduğuna karar verilen aday, doçentlik sınavı başvurusunda başarısız sayılır. Adayın idari, cezai ve hukuki sorumluluğuna ilişkin hükümler saklıdır.

(7) İnceleme neticesinde etik ihlalde bulunduğuna karar verilen aday hakkında gerekli işlemlerin yapılması için alınan karar Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilir. Bildirim üzerine Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından, adayın bağlı olduğu yükseköğretim kurumuna veya bağlı bulunduğu kuruma gerekli disiplin ve diğer idari işlemlerin başlatılması amacıyla bilgi verilir.

(8) Sınavın herhangi bir aşamasında jüri üyelerince doçentlik sınavı başvurusuyla ilgili olarak adayın yanıltıcı bilgi veya belge sunduğunun ileri sürülmesi veya re’sen tespit edilmesi halinde, bu konuda bir karar verilinceye kadar Üniversitelerarası Kurul, doçentlik başvurusuyla ilgili herhangi bir işlem yapmaz. İlgili bilimsel araştırma ve yayın etiği komisyonu tarafından yapılacak inceleme neticesinde iddianın doğru olduğunun tespiti halinde aday başarısız sayılır. İddianın doğru olmadığına karar verilmesi halinde doçentlik değerlendirme süreci kaldığı yerden devam eder.

(9) Adayın doçentlik başvuru süreci devam ederken aday hakkında doçentlik başvuru dosyasında sunmuş olduğu herhangi bir eserinde bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık bulunduğu iddiasını içeren şikayet veya ihbar başvurusu yapılması durumunda, Üniversitelerarası Kurul bu başvuruyu değerlendirilmesi amacıyla derhal ilgili bilimsel araştırma ve yayın etiği komisyonuna gönderir.İlgili bilimsel araştırma ve yayın etiği komisyonunda bu başvuru hakkında ön değerlendirme yapılır. Yapılan ön değerlendirmede, başvurunun inandırıcı mahiyette bilgi ve belgeye dayalı olduğunun tespit edilerek iddianın incelenmesine karar verilmesi halinde Üniversitelerarası Kurul doçentlik başvurusuyla ilgili herhangi bir işlem yapmaz. İncelenmesine karar verilen başvurulara ilişkin olarak etik ihlal iddiası içeren doçentlik jüri raporları sebebiyle uygulanacak yol izlenir.”

Değerlendirme:

İntihal hali ve bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık ile disiplin cezaları bakımından doçentlik sınavına başvuran adayların durumlarında ÜAK daha etkin hale getiriliyor.

Ayrıca 8. ve 9. fıkralarda eklenmiştir.

MADDE 9 – Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. .

Eski Hali: Yeni eklenmiş Maddedir.

Yeni Hali: 

“(2) Doçentlik Sınav Komisyonu, Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenecek objektif ve denetlenebilir yönteme göre her bir aday için ilgili sınav jürisinin asıl ve yedek üyelerini belirleyerek Üniversitelerarası Kurula sunar. Komisyon jürilerde ortaya çıkan maddi hataları düzeltir.”

Değerlendirme:

2.fıkra yeni eklenmiştir.

Kenan YILMAZ

Mutemet / Yazar